راهنمای جامع زایمان سگ؛ مراقبت قبل و بعد از زایمان و نشانه های خطر
دوران بارداری و زایمان سگ یکی از مهم‌ترین و حساس‌ترین مراحل در زندگی این حیوان دوست داشتنی است. اگر سگ شما باردار است یا به تازگی متوجه علائمی از بارداری سگ شدید، باید با نکات مهمی آشنایی داشته باشید تا به صورت آگاهانه از او مراقبت کنید. از علائم نزدیک شدن زایمان گرفته تا چگونگی مراقبت از توله‌ها و اینکه اصلاً زایمان چقدر طول می‌کشد؟ به‌ویژه اگر این اولین زایمان سگ شما باشد، نیاز به آگاهی کاملی دارید. قصد داریم به تمام نکات مربوط به زایمان سگ در این مقاله بپردازیم. از تشخیص علائم تا آماده‌سازی محیط، زمان‌بندی، رفتارهای بعد از زایمان و حتی شرایط خاص مثل زایمان در فصل زمستان.
زایمان در سگ‌ها یک فرآیند طبیعی است، اما اگر صاحب یک سگ ماده هستید، بی‌اطلاعی از این روند می‌تواند به خطراتی برای مادر و توله‌ها منجر شود. در این مقاله از له له پت شاپ هر آنچه لازم است درباره زایمان سگ بدانید، مرحله به مرحله توضیح دادیم.
برای خرید انواع لوازم بهداشتی سگ مورد نیاز زایمان او، به پت شاپ آنلاین له له مراجعه کنید.
اولین زایمان سگ
اولین زایمان سگ معمولاً حساس‌تر و پر استرس‌تر هم برای سگ و هم برای صاحب او است. ممکن است سگ به دلیل عدم تجربه قبلی، در مراقبت از توله‌ها دچار مشکل شود و نحوه نگهداری را بلد نباشد. در این هنگام ممکن است سلات توله‌ها به خطر بی‌افتد. به همین دلیل توصیه می‌شود در اولین زایمان، نظارت دقیقی داشته باشید و در صورت نیاز با دامپزشک برای نگهداری و مراقبت اصولی مشورت کنید. برای سگ‌های جوان (زیر یک سال) یا خیلی مسن، زایمان خطرات بیشتری به همراه دارد.
مدت زایمان سگ
مدت زمان زایمان سگ به عوامل مختلفی مثل نژاد، تعداد توله‌ها و تجربه قبلی او بستگی دارد. به‌طور معمول، فرآیند زایمان بین ۳ تا ۱۲ ساعت، با توجه به فاکتورهای گفته شده، طول می‌کشد. البته شروع انقباضات تا تولد اولین توله زمان بیشتری طول می‌کشد و ممکن است ۶ تا ۱۲ ساعت هم زمان ببرد. اما توله‌های بعدی معمولاً با فاصله ۳۰ تا ۶۰ دقیقه متولد می‌شوند. اگر فاصله بین تولد توله‌ها بیشتر از دو ساعت شود، نیاز به کمک دامپزشک برای حفظ سلامت سگ و توله‌ها خواهید داشت.
زایمان سگ چقدر طول می‌کشد؟
زایمان سگ به‌طور متوسط بین ۶ تا ۱۲ ساعت طول می‌کشد، اما این مدت می‌تواند در برخی سگ‌ها حتی تا ۲۴ ساعت هم ادامه یابد، به‌ویژه اگر تعداد توله‌ها زیاد باشد. تولد هر توله ممکن است ۳۰ تا ۶۰ دقیقه زمان ببرد، و در برخی موارد، اگر توله در موقعیت بدی در رحم قرار داشته باشد، این مدت طولانی‌تر می‌شود. نظارت بر رفتار سگ مادر و بررسی زمان‌های بین هر توله، کلید تشخیص وضعیت طبیعی یا غیرطبیعی زایمان است.
زایمان سگ در زمستان
زایمان سگ در فصل زمستان نیاز به مراقبت بیشتر و دقیق‌تری دارد. توله‌ها پس از تولد و در روزهای اول زندگی به شدت به گرما وابسته هستند. در هوای سرد، خطر هیپوترمی (افت شدید دمای بدن) وجود دارد، به همین دلیل باید لانه‌ی زایمان در فضای گرم و ایزوله از سرما قرار داشته باشد. استفاده از لامپ گرمایی یا پتوهای برقی مخصوص حیوانات می‌تواند کمک بزرگی برای حفظ دمای محیط توله‌ها باشد. همچنین رفت و آمد کمتر و محیطی آرام، به سلامت مادر و نوزادان کمک می‌کند.
نشانه‌های زایمان سگ
زمانی که با علائم زیر رو به رو می‌شوید، می‌توانید به این باور برسید که سگ شما باردار است. بارداری سگ‌ها معمولاً از هفته سوم تا چهارم علائم مشخصی دارد، از جمله:
- کاهش یا افزایش اشتها
- تورم و تغییر رنگ نوک سینه‌ها
- بی‌حالی یا تمایل به استراحت
- بزرگ شدن تدریجی شکم از هفته پنجم
- رفتار لانه سازی در اواخر بارداری
پس از اتمام دوره بارداری، معمولاً یک هفته قبل از زایمان، سگ مادر این علائم را دارد و شما با مشاهده آن‌ها باید برای زایمان او آماده باشید:
- کندن فرش یا پتو (لانه‌سازی)
- بی‌قراری و نفس نفس زدن
- افت ناگهانی دمای بدن (زیر ۳۷.۵ درجه)
- چسبیدن به صاحب یا گوشه‌گیری شدید
- ترشحات شفاف یا شیری از واژن
وسایل لازم برای زایمان سگ در خانه
اگر قصد دارید زایمان در خانه انجام شود، باید این وسایل را آماده کنید:
- پد بهداشتی یا زیرانداز قابل تعویض
- قیچی استریل برای بریدن بند ناف
- دستکش استریل یک‌بارمصرف
- لامپ گرمایی یا بطری آب گرم برای توله‌ها
- حوله نرم برای خشک‌کردن توله‌ها
- شماره تماس دامپزشک در دسترس
محصولات پیشنهادی برای سگ و توله سگ پس از زایمان
- شیر خشک توله سگ
- غذای مخصوص سگ‌های باردار و شیرده
- لانه مخصوص زایمان و توله‌ها
- پدهای بهداشتی و ضدعفونی کننده‌ها
همه لوازم نگهداری سگ را به بهترین قیمت و کیفیت می‌توانید از له له پت شاپ تهیه کنید.
مراحل زایمان سگ
- مرحله اول: انقباضات و آماده‌سازی
معمولاً ۶ تا ۱۲ ساعت قبل از تولد توله اول، انقباضات شروع می‌شوند.
- مرحله دوم: تولد توله‌ها
توله‌ها با فاصله زمانی ۳۰ تا ۶۰ دقیقه متولد می‌شوند.
اگر فاصله بیشتر از ۲ ساعت شد، به دامپزشک مراجعه کنید.
هر توله با جفت خودش بیرون می‌آید.
- مرحله سوم: خروج جفت‌ها
هر جفت باید از بدن مادر خارج شود. باقی ماندن جفت در بدن سگ موجب خطر عفونت شدید برای او دارد.
رفتار سگ مادر بعد از زایمان
- مادر باید توله‌ها را لیس بزند (برای تحریک تنفس)
- توله‌ها به‌دنبال نوک سینه‌ها می‌گردند
- اگر مادر توله‌ای را نادیده گرفت، دخالت کنید
- استراحت مادر حیاتی است، محیط باید آرام باشد
مراقبت از توله سگ ها در هفته اول
- توله‌ها باید گرم نگه داشته شوند (۲۸ تا ۳۰ درجه در روزهای اول)
- شیردهی باید منظم باشد
- اگر توله ضعیف است، شیر خشک مخصوص توله‌سگ استفاده شود
- در صورت مشاهده هرگونه بی‌حالی، گریه‌ی زیاد یا عدم تغذیه به دامپزشک مراجعه کنید
تغذیه سگ مادر قبل و بعد از زایمان
- هفته‌های آخر بارداری: افزایش تدریجی غذا (با کیفیت بالا، پروتئین‌دار)
- بعد از زایمان: غذاهای مخصوص سگ‌های شیرده یا غذای توله‌سگ
آب تمیز همیشه در دسترس سگ قرار دهید و مکمل‌های تجویزی دامپزشک برای حفظ کلسیم و انرژی را طبق دستور به او بدهید.
علائم خطرناک هنگام زایمان
- انقباضات بدون زایمان به مدت بیش از ۳۰ دقیقه
- تولد ناقص یا جفت خارج نشده
- تب، لرز یا ترشحات بدبو
- بی‌میلی شدید مادر نسبت به توله‌ها
- ناله یا بی‌قراری شدید مادر بعد از زایمان
سزارین در سگ‌ها؛ کی لازم است؟
مواردی که معمولاً به سزارین نیاز دارند:
- نژادهای brachycephalic مثل بولداگ، پامرانین، شی هواهوا
- توله‌ها خیلی درشت یا وضعیت بد در رحم
- انقباضات بدون پیشرفت زایمان
- سابقه سزارین قبلی
کدام نژادهای سگ زایمان سخت تری دارند؟
- بولداگ انگلیسی و فرانسوی
- پامرانین
- بوستون تریر
- شی‌هواهوا
- شیتزو
سوالات متداول
- آیا سگ‌ها همیشه می‌توانند خودشان زایمان کنند؟
نه همیشه؛ بعضی نژادها یا شرایط خاص نیاز به نظارت دامپزشکی یا حتی سزارین دارند. - چه تعداد توله معمولاً متولد می‌شود؟
بین ۱ تا ۱۲، بستگی به نژاد و سن سگ دارد. - چطور بفهمم همه توله‌ها به دنیا آمده‌اند؟
در صورت شک، دامپزشک با سونوگرافی یا رادیوگرافی بررسی می‌کند.